Każdy nauczyciel może być coachem, tylko nie każdy o tym wie…

Autor: Damian Gajewski, członek EMCC Poland

Z życia nauczyciela

Jestem poligrafem, nauczycielem przedmiotów zawodowych. Coaching to moja fascynacja. Można go różnie definiować. Ale ważne jest to, że są różne rodzaje, a mnie interesuje zastosowanie coachingu w edukacji. Każdy nauczyciel może być coachem, tylko nie każdy o tym wie. Wiadomo, że efektywność każdej prac,y także nauczyciela, wzrasta jednak w miarę rozwoju jego świadomości. Dlatego dzielę się z Wami moimi dobrymi praktykami.

Na początku będzie ostro… Wg. słownika synonimów PWN: nauka – kształcenie, pouczenie, napomnienie, wskazówka, kazanie. Szkolenie – kształcić na kursach, nauka, ćwiczenie, musztrowanie, trenowanie. I tak dalej, i dalej. Po prostu nauka nie kojarzy się pozytywnie. Jak tu motywować i budować kreatywność? Tu właśnie z pomocą szkole przychodzi coaching i mentoring, które zupełnie inaczej traktują proces edukacji.

Czym jest coaching w edukacji?

Jest właśnie procesem rozwoju. Tu nauczyciel, pełniący rolę coacha, nawiązuje relację z uczniem i stymuluje go do podjęcia decyzji o rozwoju. Rozwoju swojej wiedzy. Jednocześnie nauczyciel jest też mentorem. Nie można stosować jednego rozwiązania bez drugiego. Musimy pamiętać, że w odniesieniu do zdobywania wiedzy przedmiotowej uczeń nie może być jednocześnie jej źródłem, nie możemy uważać, że sam pokieruje swoją wiedzą, którą dopiero co zdobywa. Zatem tu coaching stosujemy do zbudowania motywacji do pracy. Resztą zajmuje się mentoring. Druga część pracy w szkole to praca wychowawcza, tu coaching staje się przeważającym narzędziem. Praca z uczniem nad motywacją, zachowaniem – to nie wszystko. Uczniowie mają przecież problemy – nie tylko szkolne – i potrzebują wsparcia. Zwykła rozmowa przynosi efekty w połowie przypadków, podczas gdy dobrze zadane pytanie coachingowe, a potem już tylko słuchanie ma skuteczność rewelacyjną.

Co powinien robić nauczyciel w roli coacha i mentora?

Słuchać, słuchać, słuchać. Zadawać pytania coachingowe, jednocześnie pamiętając, że uczeń nie lubi być odpytywany. Budować relację partnerską, opartą na systemie nauczyciel – uczeń, czyli: konsekwencja, fachowość, szacunek. Tak jak tutor czy mentor – osoba, która jest ceniona i otoczona szacunkiem za swoją fachowość i zasady, jakimi się kieruje. Jednak tutoringu w całości do każdej szkoły nie da się wdrożyć. Najłatwiej znajdzie się miejsce na to w szkolnictwie zawodowym. Takim tutorem może być dla ucznia pracownik zakładu, w jakim uczeń odbywa praktyki. I jeszcze jeden mój ukochany element: nauczyciel jako impuls kreatywności, odkrywca potencjału ucznia.

Wyzwania szkolne

Praca w szkole jest bardzo dynamiczna i naznaczona ciągłym brakiem czasu. „Coaching szkolny” swą specyficzną postacią różni się od innych typów coachingu. Połączenie z mentoringiem, podział narzędzi według poszczególnych typów rozmowy. Rozmowy z uczniami – mini sesje – powinny być  esencjonalne i super efektywne. Nazwałem je „stand-up coaching”, ponieważ mogą trwać zaledwie 5 minut. Bywa, że wystarcza do zachęcenia ucznia do podejścia do egzaminu, wykonania pracy, podjęcia się wyzwania itp. Jeśli chodzi o tradycyjne sesje, to także się zdarzają, choć rzadziej. Myślę tu o  pracy z pracownikami oświaty, która ma, jak wiemy, mnóstwo problemów, zatem jest też mnóstwo powodów do rozpoczęcia procesu zmiany.

Coaching w edukacji to młoda dziedzina i bardzo, bardzo ciekawa. Pozwala w nowoczesny sposób podejść do pracy z uczniem, zbudować świetną atmosferę na zajęciach i przede wszystkim być dobrym nauczycielem.

Damian Gajewski, Poznań 2016